انواع هوش مصنوعی
هوش مصنوعی (AI) توانایی یک برنامه کامپیوتری یا یک ماشین برای تفکر و یادگیری است. این رشته ای از علوم کامپیوتر است که به شبیه سازی رفتار هوشمند در ماشین ها می پردازد و همه چیز را از سیستم های خبره و پردازش زبان طبیعی گرفته تا روباتیک و بینایی کامپیوتر را پوشش می دهد. هوش مصنوعی با کاربردهایی در زمینه های مختلف مانند مراقبت های بهداشتی، مالی، آموزش، حمل و نقل و غیره، در زندگی روزمره ما اهمیت فزاینده ای پیدا می کند.
انواع هوش مصنوعی بر اساس قابلیت
هوش مصنوعی (AI) دنیای وسیعی دارد و میتوان آن را بر اساس معیارهای مختلفی دستهبندی کرد. یکی از رایجترین روشها، دستهبندی بر اساس قابلیتها است. در این روش، هوش مصنوعی به سه دسته کلی تقسیم میشود:
1. هوش مصنوعی محدود (Narrow AI):
این نوع هوش مصنوعی برای انجام یک یا چند وظیفه خاص طراحی شده است. برای مثال، تشخیص چهره، ترجمه زبان، یا بازی شطرنج. هوش مصنوعی محدود در حال حاضر رایجترین نوع هوش مصنوعی است.
مثال: تشخیص چهره: سیستمهای تشخیص چهره میتوانند چهره افراد را در تصاویر و ویدئوها شناسایی کنند. این سیستمها در بسیاری از برنامهها مانند قفل گوشی، دوربینهای مداربسته و نرمافزارهای ویرایش عکس استفاده میشوند.
2. هوش مصنوعی عمومی (Artificial General Intelligence - AGI):
این نوع هوش مصنوعی در سطح انسان یا حتی فراتر از آن عمل میکند. AGI میتواند درک کند، یاد بگیرد و استدلال کند. AGI هنوز در مراحل اولیه توسعه است.
مثال: رباتهای انساننما: رباتهای انساننما میتوانند مانند انسانها حرکت کنند، تعامل داشته باشند و وظایف را انجام دهند. این رباتها هنوز در مراحل اولیه توسعه هستند، اما میتوانند در آینده در بسیاری از زمینهها مانند مراقبتهای بهداشتی، خدمات مشتری و تولید استفاده شوند.
3. هوش مصنوعی برتر (Super AI):
این نوع هوش مصنوعی از هوش انسان بسیار فراتر است. هوش مصنوعی برتر میتواند به طور مستقل فکر کند و تصمیم بگیرد. هوش مصنوعی برتر هنوز در حد تئوری است.
مثال: هوش مصنوعی عمومی: هوش مصنوعی عمومی میتواند در هر زمینهای مانند یک انسان عمل کند. این نوع هوش مصنوعی هنوز وجود ندارد، اما میتواند در آینده به طور کامل نحوه زندگی و کار ما را تغییر دهد.
انواع هوش مصنوعی بر اساس عملکرد
هوش مصنوعی (AI) را میتوان بر اساس عملکرد به چهار دسته کلی تقسیم کرد:
1- ماشین های واکنشی
این نوع هوش مصنوعی فقط به دادههای فعلی پاسخ میدهد. برای مثال، یک سیستم تشخیص چهره که فقط چهرههای موجود در یک تصویر را تشخیص میدهد.
2- حافظه محدود
این نوع هوش مصنوعی میتواند از دادههای گذشته برای پیشبینی آینده استفاده کند. برای مثال، یک سیستم پیشبینی آب و هوا که از دادههای گذشته برای پیشبینی وضعیت آب و هوا در آینده استفاده میکند.
3- نظریه ذهن
این نوع هوش مصنوعی میتواند افکار و احساسات دیگران را درک کند. برای مثال، یک ربات اجتماعی که میتواند با انسانها تعامل داشته باشد.
4- خودآگاهی
این نوع هوش مصنوعی از وجود خود آگاه است. خود آگاهی در هوش مصنوعی هنوز در مراحل اولیه تحقیق است.خودآگاهی در هوش مصنوعی (AI) توانایی یک سیستم هوش مصنوعی برای درک خود و محیطش و استفاده از این درک برای برنامه ریزی و عمل به روشی هوشمند است.
سیستمهای هوش مصنوعی که خودآگاه هستند میتوانند درباره اهداف، باورها و قابلیتهای خود استدلال کنند. آنها همچنین می توانند به محرک های بیرونی پاسخ دهند و از تجربیات خود بیاموزند و آنها را قادر می سازد تا تصمیمات و اقداماتی را انجام دهند که متناسب با زمینه ای باشد که در آن قرار دارند. خودآگاهی جزء کلیدی هوش عمومی مصنوعی (AGI) است که هدف بلندمدت بسیاری از محققان هوش مصنوعی است.
دستهبندی اتومبیلهای خودران بر اساس عملکرد هوش مصنوعی:
ماشینهای واکنشی: این دسته شامل خودروهایی میشود که فقط به دادههای فعلی محیط اطراف خود واکنش نشان میدهند. مثال: سیستمهای ترمز اضطراری خودکار (AEB) که در صورت تشخیص خطر تصادف، به طور خودکار ترمز میکنند.
حافطه محدود: این دسته شامل خودروهایی میشود که میتوانند از دادههای گذشته برای پیشبینی رفتار سایر رانندگان و عابران پیاده استفاده کنند. مثال: سیستمهای کنترل تناوبی تطبیقی (ACC) که با حفظ فاصله ایمن با خودروی جلویی، سرعت خودرو را تنظیم میکنند.
نظریه ذهن: این دسته شامل خودروهایی میشود که میتوانند افکار و احساسات سایر رانندگان و عابران پیاده را درک کنند. مثال: خودروهایی که میتوانند با درک علائم و حرکات دست پلیس، به دستورات آنها عمل کنند.
خود آگاهی: این دسته شامل خودروهایی میشود که از وجود خود آگاه هستند و میتوانند در مورد محیط اطراف خود و نحوه تعامل با آن استدلال کنند. وضعیت فعلی: در مراحل اولیه تحقیق در حال حاضر، اکثر اتومبیلهای خودران در دسته نظریه محدود قرار دارند. با پیشرفت هوش مصنوعی، اتومبیلهای خودران به سمت دستههای نظریه ذهن و خود آگاهی حرکت خواهند کرد.